Differentiëren & leerlingen een stem geven

Vijf jaar geleden ben ik begonnen met het lesgeven op het vmbo. Toen ik begon, was het geen fijne ervaring omdat ik mijn leerlingen niet kon bereiken. Ik ging elke dag wanhopig naar huis en had slapeloze nachten. Maar ik was niet van plan om op te geven! Hoe kan ik de vmbo- leerling meekrijgen in het leerproces?!

Mijn ervaring
Ongeveer vijf jaar geleden begon ik les te geven op het vmbo, na jaren les te hebben gegeven op het havo. De avond voor de eerste lesdag heb ik mijn lessen heel erg goed voorbereid en een PPT in elkaar gezet. Ik was 100% gemotiveerd om de leerlingen te ontmoeten en om ze les te geven. Maar ik kwam thuis van een koude kermis. De PPT kon ik in de prullenbak stoppen en ik kon mijn leerlingen niet bereiken. Ik voelde mij weer een 20- jarige die pas les begon te geven. Orde was niet aan de orde.

Eerst de relatie en dan de prestatie!
Vaak was ik in gesprek met mijn coach en die zei altijd:”Eerst de relatie en dan de prestatie”. Daar werkte ik aan, maar ik was ook bezig om te ontdekken met wat voor soort leerlingen ik te maken had. Ik las een folder over differentiëren en schreef mij in voor de workshop. Hierdoor raakte geïnspireerd en ging op eigen houtje verder met het ontdekken wat differentiëren kan betekenen voor mij en mijn leerlingen. Daarna ben ik de post hbo opleiding Differentiëren gaan volgen.

Differentiëren
Differentiëren is voor mij het in samenspraak met de leerlingen kiezen voor de juiste aanpak qua leerstof, niveau, manier van leren, tempo en toetsing. Differentiëren gaat uit van de leraar die centraal staat en bepaalt hoe er onderscheid wordt aangebracht in het onderwijsleerproces. Maar het gaat om de leerling en de leraar. De leerling weet het beste hoe die kan leren!

Literatuur
Het lezen van boeken heeft mij heel erg veel geholpen met het vinden van een visie op het vmbo. Ik ging met de leerlingen in gesprek. Als eerst hebben we het leslokaal aangepakt en daarna hebben we invulling gegeven aan de alternatieve lessen. Telkens zorgde ik ervoor dat ik eerst goed nadacht wat ik wil gaan doen en hoe het voor te houden aan de leerlingen. Een boek dat mij heel erg heeft geïnspireerd is “Voicing: geef leerlingen een stem” van Marianne den Otter. Volgens Den Otter (2015) gaat ‘voicing over ‘leerlingen een stem geven’ en hen actief betrekken bij het leren. Dit wordt voor leerlingen pas voelbaar als het in de interactie ook echt gebeurt. In essentie gaat voicing over emanciperen en participeren. Weten dat je er in je wezen en waarde toe doet, dat we allemaal gelijkwaardig zijn’ (pag. 4).

En nu?!
De slapeloze nachten zijn voorbij. Orde is nu wel aan de orde. Maar kan altijd beter. Ik heb een band met mijn leerlingen. Mijn leerlingen voelen zich gehoord en ik betrek ze bij alles. Ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen leerproces en daarom zijn ze ook serieus. Ja, incidenten doen zich nog steeds voor, maar dat extreme van het begin is voorbij. Als ik zelf een beslissing moet nemen zonder de leerlingen te raadplegen, dan leg ik ze uit waarom ik dat heb gedaan. Ik heb een duidelijke visie ontwikkeld omtrent gedifferentieerd lesgeven en ben bezig die verder te ontwikkelen. Maar het heeft mij wel wat gekost als strenge orthodoxe docent. Ik heb mijn leerlingen kunnen bereiken omdat ik heb gedurfd om mij kwetsbaar op te stellen en los te laten! Mijn leerlingen en ik zijn partners!

Er is geen lift naar succes. Je moet de trap nemen.